Khawzawl, the 24th March, 2022: Nizung chakna hmanga thlai leh thei tharchhuah metric ton 10 thlenga vawn that theihna tura ruahman Solar Cold Storage, Mizorama hmasa ber tur chu vawiin chawhma khan Deputy Chief Minister Pu Tawnluia'n KVK Khawzawlah hman theih turin a hawng. Solar Cold Storage hi Mizoram Science, Technology & Innovation Council (MISTIC) ten an zirchian hnuah bialtu MLA Fund nena tangkawpa bunfel a ni.

Khuallian Pu Tawnluia chuan Mizorama Solar Cold Storage hmasa ber tur bunfel a ni thei chu lawmawm tiin, a puitlin theih nana theihtawp chhuahtute fakawm a tih thu a sawi a. Science thiamna leh remhriatna lova hmasawnna a kal tak tak theih tawh loh avangin nakin zelah a la pawimawh deuh deuh dawn a ni, a ti a. Solar Cold Storage bun a nih theihna tura MISTIC te hmalakna fakawm a tih thu sawiin, mipuite chhawr tangkai theih tur hmachhawp leh ruahmanna an siamte pawh a tul ang zelin sawrkarin a enpui dawn thu a sawi a. Thil hlu tak leh rotling, thlai leh thei vawnthatna hman theiha hawn tak chu neitu thinlung pu chunga uluk taka enkawl a tul thu a sawi a. Loneitute leh huan siamtute tana chhawrnahawm tak tur Solar Cold Storage chu Khawzawl District mai nilo Mizoram pum tana tangkai taka hman a nih theih nana duhsakna hlanin a hawng a ni.

Thusawitu dang Pu C.Lalmuanpuia, MLA, Vice Chairman, Veterinary, Fishery and Sericulture Board chuan Science & Technology chu hmasawnna rahbi pawimawh tak a nih thu sawiin, Solar Cold Storage hmasa ber hawn a ni ta chu ni chhinchhiah tlak tak a ni, a ti a. Mizoramin bung thar a kai a, a chhawr tangkaitu tur kuthnathawktute tan kawl a eng tan a ni, a ti bawk. Ram leh hnam tan mitinin tih theih kan neih vek thu sawiin, tumah tlanchhe lova thangtharte tana ram nuam, chenna tlak siam tura tanlakpuiah kalkhawmte a sawm a ni.

He hun hi Khawzawl DC Pu C.C. Lalchhuangkima chuan a kaihruai a. Pu Zamawia'n hunserh a hman hnuah Pu Joel Lalbiakkima, Scientific Officer, MISTIC chuan technical report a pe a. Er. H. Lalsawmliana, Chief Scientific Officer, MISTIC chuan thu a sawi bawk a. Pu B.Lalhlimpuia'n lawmthu sawiin hun a khar a ni.

Solar Cold Storage khawl hi KVK Complex, Khawzawlah nikum December thla khan thlenpui niin, kumin January thla tir khan bunfel a ni a. A enchhin nan January ni 16 khan Serthlum engemawzat temperature chawhrual 6.2 °C leh humidity 92 % vela dahin vawnthat chhin a ni a, hemi hun chhung hian enkawlna senso a awm lo a, vawiin thlengin a himdama Laboratory-a endik tura sample lak a ni. Khawl bunfel hna hi MISTIC kaihhruaina hnuaiah a siamtu company engineer ten an thawk a, a enkawl chhunzawm zel dan tur ngaihtuahtu Committee felfai tak siama din a ni.

Project siam leh technology hi Mizoram Science, Technology & Innovation Council (MISTIC) bultum niin, hemi atan hian MISTIC chuan Sawrkar laipui, Department of Science & Technology hnuaia North East Center for Technology Application and Reach (NECTAR) atanga cheng nuai 22 (sawmhnih pahnih) dawngin, buaipui ngai dang heng- a phurhna man, bunna hmun cheibawl leh a chhunga thlai/thei dahna tur chhuar (crates) siam nan MLA Fund cheng nuai 9 hman a ni bawk.

Cold Storage System hian ni zung chakna chu energy tangkai dangah chantirin barrel-a tui litre 1000 vel dahkhawl sa chu vurah a chantir hnuah vur bawm atang chuan khawlin boruak vawt a hip chhuak a, vawn thatna pindan chhunga thlai emaw, thei emaw vawn that tur mamawh mil zelin boruak vawt a pe chhuak thin a ni. Tih vawh nan vur siam sa a hman avang hian boruak vawt siam turin battery lian pui pui hman a ngai ve lo a, hei hian nasa takin a enkawlna senso a tihniam a ni. A hranpaa mihring thunun ngai lovin siamrem turte tihfel a nih hnu chuan amahin a inherrem ve zel mai thin a. Ni a sat that chuan rei lo teah a khawl hi a in charge full (vur 100% a siam) a, chumi vur inkhawl sa hmang chuan ni 3/4 thleng pawh ni zung tel loin hna a thawk thei a. Hun rei tak ni sa hmuh tur a awm loh thulha amah venpui turin a khawlah hian electric current pangngai a vuah tel theih bawk. Current hman a tul hunah pawh mihringin va on/off a ngai lo a, a khawl hian a mamawh ang zelin solar emaw, current pangngai emaw a hmang mai thei dawn a ni.

Mihringin a tih ve tur chu a thil dah tur azira temperature mamawh zat siamrem chauh a ni a, a bak zawng chu khawl hian amahin a thawk thei a ni. He khawl that bikna dang leh chu ralkhat atanga hna a thawh leh thawh loh enfiah (monitor) theih a nihna hi a ni a. Thil dah luh mila temperature duh zawng set fel tawh chuan, temperature te, humidity leh data tangkai dang, khawlin hna a thawh that leh that loh hriltu turte kha a hmuna va en zel ngai loin, phone leh computer hmangin ral khat atanga lo en mai theih a ni a, hei hian a dahtu leh enkawltute a chhawk zangkhai hle a ni.

A chhungah hian thei/thlai metric ton 10 a dah theih a, temperature a vawn theih hi 4°C leh 20°C inkar niin, humidity hi 85%-95% inkar a ni a, Mizorama thei leh thlai thar chhuah lar zualte chu hemi temperature leh humidity huam chhungah hian vawn that theih tura ngaih a ni.