Ni 25.10.2022 zing dar 8:30 khan Deputy Chief Minister Pu Tawnluia chuan Tualte khuaa a hmalaknaa Tomato sawrna khawl bun chu a hawng a, hemi hnu chawhma dar 10:00 Tualte khuain a hminga Tomato huan an siamsak leh Tualte khuaa Tomato chingtute tana Horticulture Department-in Tuikhuah an siamsak chu a tlawh leh a, a tlawh zawh vawiin chhun dar 12:00 khan Tualte YMA Hall-ah Tomato Festival chu khuallian niin a hmanpui a, Tomato Festival-ah hian Prof. F. Lalnunmawia, Vice-Chairman, Horticulture Development Board chu khualzahawm a ni. Tomato Festival-ah hian khuallian Dy. CM Pu Tawnluia chuan Tualte Tomato Growers' Co-operative Society Ltd. (TTGCS) siam Tomato Ketchup, Rs.40/- man chu mipuite lei theih turin a tlangzarh a ni.
He hun Khawzawl District Bawrhsap Pu C.C. Lalchhuangkima kaihhruaiah hian Dy. CM chuan thu sawiin, Tualte khuain Tomato Festival an buatsaih chu lawmawm a tih thu leh Tualte Tomato thar chhuahnaah hian neitu-ah a inngai ve tih a sawi a. Tualte khua tan Tomato chin uar zel tha a tih thu leh Mizoram pum huapin Tomato neitu nihna hauh tlat a tul tih a sawi a. Tualte khuain a puala Tomato huan an lo siamsak chu lawmawm a tih thu leh a huana Tomato thar hmasa ber zawng zawng chu TTGCS hnenah a hlan vek tih a sawi bawk. Pu Tawnluia chuan Tomato chinna hmun a tlawhnaah Horticulture Department hmalaknaa Department leh Society in tuikhuah, tui Litre nuai 1.3 leng an siam chu lawmawm a tih thu leh Tuizem dang, tui Litre nuai 1 vel tal leng siam belh turin hma a lak tur thu a sawi a, a panna kawng pawh thallaia siam dan ngaihtuah a ni dawn tih a sawi.
Tomato Ketchup siamna khawl an chah thlen hnuah tunah permission nei thlapin Bazar a hralh chhuah theih tura tlangzarh a ni ta chu lawmawm a tih thu leh an Ketchup siam hi a tui a, a eitlak a, a tha a, Mizoram thar a ni bawk tih mipuiten an hriat theihna turin vawrhlar a tul thu leh a vawrh larnan a MLA puite pek tur pawh a hawn thla dawn tih a sawi bawk.
Pu Tawnluia chuan Tualte khuain kuminah Tomato hralhna atangin cheng vaibelchhe 2 chuang an lei tawh thu leh, Sialhawk pawhin Lakhuihthei hralhna atangin cheng vaibelchhe 1 dawn an lei tawh bawk thu tarlangin, kum tharah Chawngtlai leh Khawhaiah te Saptheiah beihpuithlak an tum tih a sawi a. Mizoram Sawrkar chuan loneitute tan eizawnna ngelnghet siamsak a tum a ni, a ti bawk. Mizoram hmun hrang hrangah Tomato ching awm tawh mahse Tualte khua chu entawntlakin uar leh zualin ching turin a duh tih a sawi a, Tomato chingtu tam ber thalaite an ni chu lawmawm tiin, hei hi hmundangah pawh a sawi fo thin tih a sawi bawk.
He hunah hian Prof. F. Lalnunmawia, MLA, Vice-Chairman, Horticulture Development Board pawhin Tomato Kût chu a beisei aia ropui a tih thu leh nikumah khuain a bumro avanga an tel theih loh hnuah tun tumah an tel thei chu lawmawm a tih thu a sawi a. Dy. CM in a bial a ngaihtuah tih sawiin, hrileng vanga Tomato hralh chhuahna lamah harsatna an tawh laiin a hralhna turte a ngaihtuahpui bakah Tomato hralh atana tha tawk lo te Ketchup a siamna tur khawl a ngaihtuahsakte chu ropui a tiin a ni ang bialtu an nei hi Tualte khua pawh an vannei hle tih a sawi bawk.
Tualte khuain Tomato Festival an buatsaihah hian Dr. Elizabeth Saipari, Director, Horticulture Department, Pi H. Lalhmachhuani, DDM, NABARD Champhai District, Khawzawl BDO Lalthakima leh Pu R. Lalchhanchhuaha, Chairman, TTGCS ten thu an sawi a. Pu Vanlalsiama, Secretary, TTGCS in report a pe bawk a, Pu JH. Lalzemawia, VCP Tualte in lawmthu sawiin hun a khar a ni.
Report a tarlan a nih danin, Tualte khuaah hian kum 2018 a KVK hmalaknain Tomato chin chhin a nih hnuah kum 2019 khan Tualte Tomato Growers Association dinin, Horticulture Department leh KVK hmalaknain chhungkaw 24 in Tomato hi eizawnnan an ching tan a. Tomato ching hi pung chho zelin kum 2021 kumtawp lamah Tualte Tomato Growers Association chu Tualte Tomato Growers Cooperative Society Ltd. tia thlakin, Society hnuaiah hian Primary Agriculture Credit Society kalpui a ni a, tunah hian Tomato chingtu chhungkaw 223 chu Society-ah hian chanpual neiin an awm mek a ni.
Tualte khuaah hian kum 2019 khan chhungkaw 24 in Tomato chingin Grade A atangin Rs.15,00,000 leh Grade B atangin Rs.45,000 an lei a. Kum 2020 ah chhungkaw 60 in Grade A atangin Rs.59,50,000 leiin Grade B atangin Rs. 75,000 an lei a. Kum 2021 ah chhungkaw 135 in Grade A atangin Rs.2,53,90,000 leh Grade B atangin Rs.6,42,000 leiin kuminah hian chhungkaw 223 in tun thla ni 23 thleng khan Grade A atangin Rs.2,74,33,602 leh Grade B atangin Rs.3,02,740 an lei tawh a ni. Kum 2019 atanga 2022 inkarah hian Tomato hralhna atangin Rs. 6,13,38,342/- hmuh a ni a, Tomato hralh chhuahna rate tlangpui chu Grade 'A' Kg-ah Rs. 45/-, Grade 'B' Kg-ah Rs. 20/- te a ni.
Tukina Dy. CM in a hawn tak Tomato sawrna hmunah hian Tomato herna khawl, Tomato hersa thlit fimna leh thlit fim sa pack-na khawlte awmin heng khawlte hi Bialtu MLA hian MLA Fund atangin a leisak a ni a. R.D. Department-in khawl dahna tur Building hi sak sakin P&E Department leh PHE Department lamin Power leh tui connection-te an buaipuisak bawk a ni.